ZB 25 | 23.06.2014 | Środek życia | Marcin Hałaś

Burmistrz, który pracował za darmo

​Karol Dudra spoczywa w Bytomiu. Przez siedemnaście lat był burmistrzem miasta Skole na Kresach. Jako burmistrz pracował za darmo – rodzinę utrzymywał dzięki temu, że równocześnie był przedsiębiorcą. Ziemską przystań znalazł w Bytomiu.

Postać Karola Dudry przypomniał profesor Stanisław Sławomir Nicieja. W drugim tomie jego książki „Kresowa Atlantyda. Historia i mitologia miast kresowych” znajduje się rozdział poświęcony miastu Skole w Karpatach. Skole dziś znajduje się na terytorium Ukrainy, przed II wojną światową należało do województwa stanisławowskiego w Polsce. Skole nazywane było „mekką europejskich myśliwych”. Do istniejącego tam bajecznego pałacu baronów Groedlów zjeżdżała na polowania arystokracja z całej Europy. Pisząc o Skolem Nicieja przypomina postać jego burmistrza z czasów II Rzeczpospolitej – Karola Dudry. Wydaje się on charakterystyczną dla Kresów postacią „wielokulturowca”, dla którego Polska stała się ojczyzną z wyboru i miłości. Z pochodzenia był bowiem Węgrem urodzonym w Turiarematte. Do Skolego przyjechał jako dziecko z rodzicami, którzy wkrótce zmarli. Jako sierota znalazł w Skolem opiekunów – austriacką rodzinę Wagnerów, którzy przybyli do Skola z Grazu i prowadzili tam sklep z wyrobami kolonialnymi. Karol Dudra ukończył we Lwowie Szkołę Handlową, a kiedy Wagner osiągnął wiek emerytalny – przekazał mu swój interes.

Karol Dudra interes rozwinął jeszcze bardziej. Stał się nie tylko kupcem, ale również hurtownikiem. Jak pisze profesor Nicieja, sklep Dudry „jako jedyny w całej okolicy oferował przywożone z hurtowni Budapesztu, Wiednia i Jugosławii delikatesy: migdały, rodzynki, daktyle, cynamon i różnosmakowe papryki oraz wszelkiego rodzaju ingrediencje”. Prowdził też wypożyczalnie nart, sprzedawał rowery (sam był zapalonym cyklistą). Kiedy Polska odzyskała niepodległość – mieszkańcy Skola wybrali Dudrę burmistrzem. Funkcję tę sprawował przez cały okres międzywojenny – długie 17 lat. W magistracie nie pobierał za swoją pracę żadnego wynagrodzenia – dochód przynosiły mu sklepy oraz wille, w których wynajmował pokoje turystom. Dla Skolego był kimś takim jak Georg Brüning dla Bytomia. Pisze profesor Stanisław S. Nicieja: „Jako bumistrz Dudra działał z rozmachem. Dbał o estetykę miasteczka. Tworzył wokół letniska dobrą markę, która miała ściągać turystów. Jego dziełem były utwardzone ulice, porządne chodniki, park miejski, ścieżki spacerowe do lasu, most nad rzeką Opór i plaża z pawilonem nad Oporem. (...) Jego główną zasługą było wybudowanie w Skolem elektrowni według projektu lwowskiego inż. Stanisława Szafnickiego. (...) Drugą ważną inwestycją burmistrza Dudry była nowoczesna szkoła, która do dziś jest jednym z największych budynków w Skolem.”

Karol Dudra był dwukrotnie żonaty. Jego pierwsza żona Jadwiga zmarła w 1914 roku. Ich córka Helena miała wówczas 2 lata. W Skolem Helena Dudra wyszła za mąż za chemika Stefana Dubowca. W 1947 roku córka Dudry Helena Dubowiec wraz z mężem osiadła w Bytomiu. Stefan Dubowiec przez długie lata był nauczycielem w bytomskiej „Budowlance”. W naszym mieście mieszka dziś ich córka – Hanna Wachowska, wnuczka Karola Dudry.

Profesor Nicieja odnotowuje: „Rodzina burmistrza Dudry przeżyła wojnę w komplecie. Miała wyjątkowe szczęście, bo w tamtych czasach śmierć czyniła spustoszenie we wszystkich rodzinach. Po miesiącach tułaczki przez Węgry, Austrię i Niemcy Dudrowie dotarli do kraju. U schyłku życia Karol Dudra znalazł pracę w Domu Wypoczynkowym koło Szklarskiej Poręby. Zmarł w 1950 roku i spoczął na cmentarzu w Bytomiu.” Hanna Wachowska pamięta okoliczności śmierci dziadka. – Przyjechał do nas w odwiedziny na święta Bożego Narodzenia 1949 roku – opowiada pani Hanna.
– Był już zmęczony i schorowany, podupadł na zdrowiu w czasie wojennego pobytu w obozie w Niemczech. W Bytomiu zachorował na zapalenie płuc. Leżał w szpitalu przy ul. Żeromskiego. Niestety, nie udało się do wyleczyć. Umarł 22 stycznia 1950 roku. Bardzo kochałam dziadka i dobrze go pamiętam.

Karol Dudra zmarł mając 80 lat. Hanna Wachowska do dziś przechowuje jego fotografie, klepsydrę, a także listy, jakie pisał ze Szklarskiej Poręby do swojej mieszkającej w Bytomiu córki. Grób Karola Dudry – wielkiego burmistrza pięknego miasteczka na polskich Kresach znajduje się na bytomskim cmentarzy przy ul. Kraszewskiego.

Komentarze

Pani/Pan

Adres e-mail

Komentarz

Zapamiętaj moje dane
Powiadom mnie o nowych komentarzach

Wpisz tekst z obrazka:

Don't put anything here