Nowatorscy lekarze z bytomskiej Czwórki naprawiają kciuki

Bytomska placówka jest jedną z niewielu w kraju stosującą endoprotezoplastykę stawu kciuka. Ten problem może dotyczyć większości z nas, bo niemal każdy nadużywa kciuków podczas użytkowania np. smartfonów. Na szczęście lekarze z Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 4 wiedzą, jak pomóc.

Proteza kciuka ratunkiem dla urzędników, informatyków, krawcowych czy użytkowników smartfonów. Godziny spędzone przy komputerze, z telefonem albo z igłą w ręku, mogą powodować ból i niesprawność dłoni – mówi Sławomir Kużuch, kierownik Oddziału Urazowo-Ortopedycznego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 4 w Bytomiu. Wprowadziliśmy nową metodę leczenia dającą szansę na powrót pacjenta do pełnej sprawności dzięki doktorowi Krzysztofowi Dudzie z naszego oddziału, który jest jej propagatorem. 

Nowoczesna metoda leczenia stawu kciuka  

 Zdaniem bytomskich ortopedów endoprotezaplastyka stawu nadgarstkowego śródręcznego pierwszego (kciuka) jest metodą bardzo perspektywiczną, dającą duże możliwości poprawy funkcji ręki. Zmiany zwyrodnieniowe, które powstają w tym stawie, utrudniają precyzyjne wykonywanie czynności. Tymczasem staw nadgarstkowy śródręczny ma bardzo duży wpływ na sprawność manualną reki, bierze udział w każdym ruchu kciuka: zgięciu, wyproście, przywiedzeniu, odwiedzeniu oraz opozycji kciuka, który nadaje naszej ręce sprawności manualne.  Na co dzień często nie zdajemy sobie sprawy, że kciuk bierze udział w wielu czynnościach wykonywanych ręką: otwarciu drzwi kluczem, posługiwaniu się sztućcami, czy igłą. Można powiedzieć, że jest to najważniejszy palec u ręki – mówi Sławomir Kożuch.

Dłoń nie działa jak należy

Kiedy dochodzi do dysfunkcji tego stawu, najczęściej na skutek zmian zwyrodnieniowych, posługiwanie dłonią staje się utrudnione. Zmiany zwyrodnieniowe to, najprościej mówiąc, zużycie stawu. Jego powierzchnie wycierają się, dochodzi do chondromalacj (rozmiękania lub pękania chrząstki stawowej), a następnie uszkodzenia chrząstki, powstają osteofity (narośla kostne), dochodzi do niestabilności stawu. Pacjenci najpierw odczuwają nieduży ból podczas ruchu dłonią, który z czasem nasila się nawet w trakcie spoczynku. Często przedmioty wypadają z rąk z powodu gwałtownego bólu.  W początkowej fazie można zastosować leczenie zachowawcze – fizykoterapię, podawanie leków, blokad. Kiedy ból jest nie do zniesienia, a przedmioty wypadają z dłoni, konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Nowy sposób

Do tej pory wycinaliśmy kość czworoboczną, a w jej miejsce zwijaliśmy ścięgno i wkładaliśmy, tworząc poduszeczkę, która amortyzowała do pierwszej kości śródręcza. Niemniej, choć metoda ta uwalniała od bólu, staw nie był stabilny – tłumaczy dr Sławomir Kożuch. Pacjent nie uzyskiwał pełnej sprawności. Natomiast endoprotezosplastyka odtwarza funkcje oraz stabilność stawu śródręcznego.  Proteza jest podobna wizualnie do protezy stawu biodrowego, ale w skali mikro. Zamieszczenie jej wymaga precyzji. Zabieg trwa ok. godziny, po nim pacjent ma unieruchomioną rękę w ortezie przez ok. 6 tygodni. Aby wrócić do pełnej sprawności potrzebuje jeszcze kilkutygodniowej rehabilitacji.  W Wojewódzkim Szpitalu specjalistycznym nr 4 w Bytomiu tą nową metodą zoperowano już 5 osób (u jednej umieszczono protezy w obu dłoniach). Najmłodszy pacjent miał 59, a najstarszy – 73 lata. Ból rąk ustąpił, pacjenci wrócili do pełnej sprawności. Bytomska placówka jest jedną z niewielu w kraju stosującą endoprotezoplastykę stawu kciuka. 

Małgorzata Himmel