Prawa pacjenta, czyli czego możesz oczekiwać i gdzie złożyć skargę

Każdy musi czasem odwiedzić gabinet lekarski, ale czy każdy wie, jakie ma prawa jako pacjent? 

Kiedy nic nam nie dolega myślenie o wizycie w przychodni czy w szpitalu schodzi na dalszy plan. Kiedy jednak znajdziemy się pod opieką lekarską nie zawsze mamy świadomość tego, jakie mam prawa i czego możemy oczekiwać od lekarza. 

Ty decydujesz o leczeniu

Choć po to idziemy do gabinetu, by oddać się ręce specjalistów, to jednak my rownież możemy odmówić leczenia. – Pacjent ma prawo wyrażenia zgody na zaproponowane leczenie lub zgłoszenie sprzeciwu. Można nie zgodzić się np. na zaproponowany zabieg operacyjny lub badanie. Zgoda lub odmowa powinny zawsze zostać poprzedzone przedstawieniem przez lekarza  informacji na temat stanu zdrowia oraz proponowanego leczenia, jego skutków, możliwych powikłań i ewentualnych konsekwencji jego zaniechania – tłumaczy Rafał Razik rzecznik prasowy Śląskiego Oddziału NFZ w Katowicach.

Jeśli pacjent jest nieprzytomny, a nie było możliwości uzyskania np. zgody na zabieg, o wszelkich czynnościach, które związane są z ratowaniem życia decyduje lekarz prowadzący. We wszystkich innych przypadkach decyzje podejmuje kurator ustanowiony przez sąd.

Odmowa leczenia przez lekarza

W szczególnie uzasadnionych przypadkach lekarz może nie podjąć lub odstąpić od leczenia. Zwłoka w udzieleniu pomocy nie może jednak spowodować niebezpieczeństwa utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Jeżeli jednak lekarz podejmie taką decyzję, ma obowiązek z odpowiednim wyprzedzeniem uprzedzić o tym fakcie. W praktyce oznacza to np. uzgodnienie przeniesienia do innego szpitala, a nie tylko poinformowanie o możliwości dalszego leczenia we wskazanej placówce.

Szczegółowo o terapii

Masz prawo do pełnej wiedzy o stanie zdrowia: o rozpoznaniu choroby, jej diagnostyce i leczeniu oraz o dających się przewidzieć następstwach terapii albo skutkach jej zaniechania, o wszelkich planowanych zabiegach leczniczych i badaniach oraz o przepisanych lekach, ich działaniu oraz możliwych skutkach ubocznych. Masz prawo żądać informacji o wynikach przeprowadzonego leczenia oraz dalszym rokowaniu oraz o osobach np. uczestniczących w badaniu lub prowadzących leczenie. Pacjent ma prawo prosić o wyjaśnienia tak długo, aż informacja, którą przekazuje personel medyczny będzie w pełni zrozumiała, a wszystkie wątpliwości wyjaśnione- dodaje Rafał Razik.

Razem raźniej

Korzystając z pomocy medycznej masz prawo do tego, żeby w  czasie udzielania świadczenia przebywała bliska osoba. Może się zdarzyć, że ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne medyk odmówi obecności osobie bliskiej. W każdym takim przypadku mają obowiązek odnotować odmowę i jej powód w dokumentacji medycznej. Obecność innych osób przy udzielaniu świadczenia, np. studentów medycyny, także wymaga świadomej zgody.

W jakich sytuacjach możesz złożyć skargę?

Skarga do NFZ dotyczy wyłącznie placówek, które mają podpisaną umowę z Funduszem. Możesz ją złożyć, jeśli: odmówiono Ci zapisu do lekarza, mimo dostępnych terminów nie wykonano Ci zleconych badań kazano Ci zapłacić za świadczenie, które jest refundowane przez NFZ masz trudności z rejestracją – np. zapisy są dostępne wyłącznie osobiście w określonym terminie lekarz nie przyjmował pacjentów w godzinach, w których powinien.

Jak zgłosić skargę?

Wybierz najwygodniejszy dla siebie sposób: osobiście – odwiedź oddział wojewódzki NFZ lub jego delegaturę listownie – wyślij skargę pocztą na adres właściwego oddziału faksem – prześlij dokument na numer NFZ e-mailem – pamiętaj, by podać swoje imię, nazwisko i adres.

Anonimowe zgłoszenia oraz te bez podpisu elektronicznego nie będą rozpatrywane przez ePUAP lub e-Doręczenia – skorzystaj z platformy elektronicznej, by szybko wysłać zgłoszenie.

Sprawdź, jak skontaktujesz się ze swoim oddziałem wojewódzkim NFZ

Jeśli w skardze lub wniosku brakuje istotnych informacji, pracownik NFZ skontaktuje się z Tobą i poprosi o uzupełnienie braków w ciągu 7 dni. Czas rozpatrzenia liczy się od momentu dostarczenia kompletnych danych. Brak odpowiedzi w terminie może skutkować pozostawieniem sprawy bez rozpatrzenia.

Jakie informacje powinna zawierać skarga?

Aby NFZ mógł rozpatrzyć Twoją skargę, konieczne jest podanie:

imienia, nazwiska i adresu do korespondencji danych placówki lub pracownika medycznego, którego dotyczy zgłoszenie szczegółowego opisu sytuacji – co się wydarzyło, kiedy i w jakich okolicznościach.

Termin rozpatrzenia skargi – NFZ ma do 30 dni na udzielenie odpowiedzi. Jeśli konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowych działań, Fundusz poinformuje Cię o nowym terminie rozpatrzenia sprawy.

WAŻNE! Fundusz nie zajmuje się sprawami, które zostały już prawomocnie rozstrzygnięte przez sąd lub inną instytucję administracyjną. Oznacza to, że np. umorzone postępowanie dotyczące zwrotu kosztów leczenia nie podlega ponownemu rozpatrzeniu w ramach skargi do NFZ.

Gdzie jeszcze można zgłosić swoje zastrzeżenia?

Jeśli problem dotyczy sposobu leczenia lub naruszenia Twoich praw jako pacjenta, możesz skontaktować się również z innymi instytucjami:

Rzecznik Praw Pacjenta 

 – w przypadku naruszenia prawa do poszanowania godności, dostępu do dokumentacji medycznej czy odmowy udzielenia świadczenia

Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Lekarzy

 – jeśli masz zastrzeżenia do sposobu leczenia lub zachowania lekarza

Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Pielęgniarek i Położnych – gdy masz uwagi co do postępowania pielęgniarki lub położnej

Urząd Ochrony Danych Osobowych (UODO)– w sytuacji naruszenia poufności przechowywanej dokumentacji medycznej.

Jeśli masz dodatkowe pytania dotyczące składania skarg i wniosków, skontaktuj się z bezpłatną infolinią NFZ: 800 190 590.