Złóż wniosek i zadbaj o czyste powietrze nad Bytomiem!

W tym roku zaledwie 10 osób na ponadstutysięczne miasto złożyło w Bytomiu wniosek o dofinansowanie z programu Czyste Powietrze. Czy nie zależy nam na jakości tego, czym oddychamy?

Aż trudno w to uwierzyć. Minimalny odsetek mieszkańców Bytomia zainteresował się dopłatami do programu, dzięki któremu można złożyć wniosek i uzyskać dofinansowanie na przykład na ocieplenie elewacji czy wymianę pieca na ekologiczny. W całej Polsce w 2024 roku starało się o to 151 tysięcy osób, czyli więcej niż liczy cały Bytom, a w tym roku 43 tysiące. Na program w ciągu ubiegłego roku wydano ponad 3 miliardy złotych. Mieszkańcy naszego miasta są z ekologią na bakier. Podobnie sprawy się mają z segregacją odpadów, gdzie trudno jest dobić do wymaganego przez rząd poziomu. Choć urzędnicy edukują dzieci w przedszkolach i wlepiają kary za nieekologiczne zachowania i tak efekty są niemal niezauważalne.

Ekologia na drugim planie?

– W Gminie Bytom wniosek o dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze w 2025 r. złożyło 10 osób. Dla porównania w poprzednich latach zostało złożone: 100 wniosków w 2024 r., 63 wnioski w 2023 r., 79 wniosków w 2022 r., 24 wnioski w 2021 r. - mówi Małgorzata Węgiel-Wnuk rzeczniczka bytomskiego magistratu.

Od 31 marca 2025 r. ruszył nabór wniosków w nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze”. Program został ukierunkowany na potrzeby osób szczególnie narażonych na ubóstwo energetyczne, uszczelniono zasady dofinansowań.

Od 31 marca 2025 r. ruszył nabór wniosków w nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze”. Program został ukierunkowany na potrzeby osób szczególnie narażonych na ubóstwo energetyczne, uszczelniono zasady dofinansowań. Budżet programu został zasilony 10 mld zł bezzwrotnych dotacji ze środków Funduszu Modernizacyjnego. Program Priorytetowy Czyste Powietrze obowiązuje do 30.12.2032 r., z zastrzeżeniem, że wnioski są przyjmowane będą do 31.12.2030 r. Najmniej wniosków całej Polsce złożono cztery lata temu w Międzyzdrojach i Krynicy Morskiej. Był to zaledwie jeden wniosek.

Co nas wstrzymuje?

Z kolei jak się okazuje, wiele osób, które złożyło wnioski w różnych gminach w Polsce, będzie zmuszonych do oddania dofinansowania. Jak podaje portal bankier.pl NFOŚiGW w 2024 r. i I kw. 2025 r. wypowiedział już 1,4 tys. umów, a w 652 przypadkach dotacja została pomniejszona.

Łącznie funduszowi ma zostać zwrócone 40,9 mln zł. Przyczyny pomniejszenia dotacji, na które powołują się wojewódzkie fundusze, to m.in. przekroczenie terminu na realizację zadania lub rozliczenia zaliczki, zawyżanie kosztów inwestycji, brak spełnienia wymagań technicznych, zdemontowanie urządzenia, na które otrzymało się dofinansowanie, czy pozostawienie w budynkach nieefektywnych źródeł ciepła.

Nostalgia za czarnym Śląskiem?

Mieszkańcy Bytomia, choć twierdzą, że wspierają działania na rzecz ekologii, w wielu wypadkach uważają, że gryzący dym nad Śląskiem nie do końca im przeszkadza, a część seniorów wręcz z sentymentem wspomina czarne chmury wiszące na stalowym niebie nawet latem. Pamiętajmy jednak, że czarny dym z komina w 2026 roku będzie całkowicie zabroniony a kary bardzo wysokie. 

Surowe kary

Zgodnie z przepisami, od 1 stycznia wchodzi w życie całkowity zakaz używania pieców bez odpowiednich certyfikatów, tzw. "kopciuchów". Za palenie węglem grożą kary finansowe od mandatu w wysokości do 500 zł do grzywny wynoszącej nawet 5 tys. zł, jeśli sprawa trafi do sądu. Właściciele nieruchomości powinni pamiętać o «uchwałach antysmogowych», które regulują dopuszczalne źródła ciepła i rodzaje paliw. Straż miejska lub inna służba kontrolna może nałożyć mandat w wysokości od 20 do 500 zł za złamanie przepisów. W przypadku ponownych kontroli lub odmowy przyjęcia mandatu, sprawa może zostać skierowana do sądu, a kara może wynieść nawet 5000 zł. Kontrole antysmogowe mogą być przeprowadzane zarówno rutynowo, jak i w wyniku zgłoszeń od sąsiadów. 

Zasady przystąpienia do programu w Bytomiu

•    Obowiązkowe potwierdzenie standardu energetycznego przed i po inwestycji (przed realizacją przedsięwzięcia – audyt energetyczny wraz z dokumentem podsumowującym audyt energetyczny _ określą, jaki jest stan energetyczny budynku i jakie prace należy wykonać, żeby zmniejszyć zapotrzebowanie na energię do ogrzewania), po realizacji przedsięwzięcia – świadectwo charakterystyki energetycznej (potwierdzi zmniejszenie zapotrzebowania na energię do ogrzewania).

Oba te dokumenty muszą być podpisane przez osobę wpisaną do rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki 

•    Minimalny okres własności lub współwłasności domu jednorodzinnego lub wydzielonego w nim lokalu mieszkalnego z wyodrębniona księgą wieczystą musi wynosić 3 lata przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. Wymóg ten nie dotyczy sytuacji spadkowych.

•    Na jeden budynek lub lokal mieszkalny można dostać jedno dofinansowanie, a beneficjentem można być tylko raz. 

Program zakłada trzy poziomy dofinansowania według progów dochodowych w gospodarstwie domowym, które zostały podwyższone. 

•    Poziom najwyższy – do 100 procent kosztów kwalifikowanych – obowiązuje przy średnim miesięcznym dochodzie do 1 300 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych lub do 1 800 zł w gospodarstwie domowym jednoosobowym, oraz dla tych, którzy mają ustalone prawo do jednej z czterech form zasiłku określonych w programie (tj. zasiłku stałego, okresowego, rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego). Roczny przychód z tytułu prowadzenia przez wnioskodawcę lub małżonka wnioskodawcy działalności gospodarczej może wynosić maksymalnie dwunastokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dofinansowanie w najwyższym progu przewidziano tylko dla ubogich energetycznie, czyli dla właścicieli budynków lub lokali, w których zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania wynosi powyżej 140 kWh/m2 rocznie. 

•    Poziom podwyższony – do 70 procent kosztów kwalifikowanych – obowiązuje przy miesięcznym dochodzie do 2 250 zł na osobę lub 3 150 zł w gospodarstwach jednoosobowych. Roczny przychód z tytułu prowadzenia przez wnioskodawcę lub małżonka wnioskodawcy działalności gospodarczej może wynosić maksymalnie czterdziestokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.

•    Poziom podstawowy – dotacja do 40 procent kosztów kwalifikowanych – jest dla tych, których roczny dochód nie przekracza 135 000 zł. 

Informacje dotyczące programu dostępne są na stronie www.bytom.pl.