Mamy sowiecki obelisk. Usunąć go, czy zostawić?

Inicjatywa bytomskich rajców wpisuje się w wydarzenia mające ostatnio miejsce w wielu punktach naszego kraju, a wywołane rosyjskim bestialstwem na Ukrainie. Chodzi o nadzorowane przez Instytut Pamięci Narodowej wyburzanie sowieckich pomników wciąż obecnych w naszej przestrzeni publicznej. Wiele z nich po roku 1989 usunięto, ale sporo nadal stoi. Niektóre wbrew faktom historycznym nadal są nazywane „Pomnikami wdzięczności wyzwoleńczej Armii Radzieckiej”. W istocie to niemożliwe do akceptacji symbole zniewolenia i przejawy promowania komunizmu. 

Bytomskim radnym chodzi o obelisk stojący na cmentarzu komunalnym przy ulicy Piekarskiej. Znajduje się tam kwatera wojenna żołnierzy Armii Czerwonej, składająca się z 257 grobów indywidualnych i 98 zbiorowych. Pochowano w nich jeńców wykorzystywanych do pracy w niemieckich kopalniach oraz  poległych w walkach na Górnym Śląsku w styczniu 1945 roku. W czasach PRL  na pomniku umocowane były sierp i młot oraz tablice z cytatami ze Stalina. W III RP elementy te usunięto na mocy porozumienia z ambasadą rosyjską i zdeponowano w Muzeum Górnośląskim. Do dzisiaj ostały się jedynie poświęcona pochowanym tablica informacyjna (z napisami w języku polskim i rosyjskim) oraz czerwona gwiazda.  

Podczas swego ostatniego posiedzenia radni wspomnianej komisji niemal jednogłośnie zagłosowali za przyjęciem stanowiska, które trafiło do prezydenta naszego miasta. Opowiadają się w nim za likwidacją monumentu. Co zrobi Mariusz Wołosz? Jak poinformowała nas rzecznik prasowa bytomskiego Ratusza Małgorzata Węgiel-Wnuk zwróci się on z prośbą o wydanie w tej sprawie opinii przez Instytut Pamięci Narodowej. 

Jednocześnie Ratusz przypomina, że przepisy zakazujące propagowania komunizmu nie mają zastosowania wobec budowli stojących na cmentarzach, a taką jest interesujący nas obelisk. 

O komentarz do sprawy poprosiliśmy byłego dwukrotnego przewodniczącego Rady Miejskiej oraz działacza Nowej Lewicy, Jana Kazimierza Czubaka, który stwierdził między innymi:  - Gdyby radni z komisji posiadali szerszą wiedzę o mieście, to wiedzieliby, iż w latach 90-tych ubiegłego wieku odremontowano obelisk pozbawiając go wszystkich elementów, które można by uznać za “pomnikopodobne”.   Taki obelisk, kamień lub cenotaf jest częstym elementem architektonicznym żołnierskich cmentarzy. Są w Polsce cmentarze różnych armii. Nie zawsze przyjaznych. Po sąsiedzku w Siemianowicach jest niemiecki Soldatenhof. Bo my ludzie z Zachodu szanujemy wojenne cmentarze, to na wschodzie niszczy się je i dewastuje. Człowiek wolny szanuje wojenne cmentarze, to człowiek o mentalności niewolnika odreagowuje swoje kompleksy na cmentarzach. Nadgorliwość jest gorsza niż faszyzm.

Szerzej do sprawy wrócimy w przyszłym tygodniu.