Miasto bez Ratusza

Najważniejszym obiektem każdego niemal miasta, szczególnie o wielowiekowych tradycjach, jak m. in. Bytom, jest ratusz, usytuowany zazwyczaj w centralnym miejscu - przy rynku czy też placu ratuszowym. Ratusz to serce, symbol miasta. Ratusze, reprezentacyjne budynki miejscowości, były z reguły siedzibami władz miejskich. Do naszych czasów dochowało się wiele wspaniałych budowli ratuszowych, by wspomnieć tylko Brukselę, Pragę czy Hamburg. W niektórych miastach spotykamy dwie budowle - Stary i Nowy Ratusz. Tak jest m. in. w Wiedniu, Lipsku, Monachium czy w Lublinie. Polskie ratusze możemy zwiedzać nie tylko w wielkich metropoliach, jak Wrocław, Gdańsk czy Poznań, ale i w mniejszych ośrodkach, jak bliskie nam Gliwice, Toszek, Brzeg, Kluczbork, Głogówek, Prudnik, Paczków, Otmuchów, Strzelce Opolskie.

Niektóre budowle ratuszowe uległy w czasie ostatniej wojny zniszczeniu, niekiedy całkowitemu. Na uwagę zasługuje fakt ich rekonstrukcji. Dwa przykłady: warszawski i prowincjonalny. Osiemnastowieczny Pałac Jabłonowskich przy placu Teatralnym w Warszawie, pełniący w okresie 1819-1944 funkcje ratusza stolicy, zniszczony w 1944 roku, został pieczołowicie zrekonstruowany w latach 1995-1997. Niewielkie powiatowe miasto na Opolszczyźnie - Głubczyce, liczące raptem 11 600 mieszkańców, miało piękny renesansowy ratusz, przebudowany później w stylu neogotyckim, a spalony podczas ostatniej wojny. W latach 2006-2008 odbudowano nie tylko ratusz, ale i przylegające do niego kamienice kupieckie, mieszczące dziś mieszkania i lokale usługowe, w ratuszu natomiast znalazło miejsce m. in. Muzeum Ziemi Głubczyckiej.

Bytom nie ma dziś ratusza, w styczniu 1945 roku spalili go sowieccy żołnierze. Obecną siedzibę władz miejskich, w pomieszczeniach przedwojennego sądu cywilnego, trudno nazwać ratuszem. Może czas pomyśleć, by wzorem innych miast odbudować bytomski ratusz.

Zlokalizowany przy naszym Rynku ratusz w istocie nie był siedzibą władz, w pewnym okresie znajdowało się tu m. in. pierwsze mieszkanie burmistrza Georga Brüninga; obiekt spełniał przede wszystkim funkcje reprezentacyjne, burmistrz natomiast urzędował w budynku przy obecnej ul. Józefczaka (teraz Technikum nr 4, obok kościoła św. Wojciecha).

W wielu budynkach ratuszowych usytuowano muzea, zazwyczaj muzea miejskie. I tu dotykamy kolejnego problemu, już kilkakrotnie poruszanego na łamach „Życia Bytomskiego”. Bytom, miasto z pięknymi wielowiekowymi tradycjami, nie tylko nie ma ratusza, ale i przyzwoitego muzeum historii miasta. Muzea miejskie (zwane też muzeami miasta lub muzeami historii miasta) spotykamy m. in. w Krakowie, Łodzi, Katowicach, Wrocławiu, ale również w Dąbrowie Górniczej, Zabrzu, Chorzowie, Świętochłowicach czy Rudzie Śląskiej.

Zdaję sobie sprawę, że jest to głos wołającego na puszczy, ale uważam (i nie jestem w tym sądzie osamotniony), że Bytom powinien mieć ratusz i muzeum miejskie. Nasze miasto w pełni na to zasługuje!