Syr a kyjza

Zdo mi sie, co som take ślonskie wyrazy, ftore zno kożdy, choby i miyszkoł na osiedlu Czeladź Piaski abo w inkszym Byndzinie. Zdo mi sie, co takym wyrazym jest kyjza. No bo chyba kożdy wiy: to to polsku ser.

  • Data:
  • Autor: Tomasz Nowak

Ale musicie wiedzieć, co na Ślonsku kyjza to niy ma echt to samo co syr. Powiym wiyncy - to cołkiym co inkszego. Kyjza to ser żółty - egall, eli w jednym konsku, eli w plastrach.

Bezto niy idzie pedzieć: śmiejes sie choby gupi do kyjzy, ino śmiejes sie choby gupi do syra. Tak jak niy godo sie: kołoc z kyjzom, abo ajerkuchy z kyjzom. Kołoc jest ze syrym, bo sie go piece z biołego syra, a niy z kyjzy. I pamiyntejcie, co kołoc ze syrym to niy ma syrnik, czyli sernik. Kołoc to kołoc, a syrnik to syrnik - to som cołkiym inksze rzecy. Kołoc to ciasto drożdżowe, piecone na blasze. A syrnik idzie zrobić i bez ciasta, ino ze samego syra. Kołoc to po polsku kołacz, abo placek i przeca żodyn niy powiy na nie sernik, choby skuli tego, co łone inacy wyglondajom. Ale styknie juz ło kołocu, bo coś tak cuja, co sie zastanowiocie, coz to takigo te ajerkuchy. Gowa dom, co som zeście im fest radzi i cynsto je jycie, a juz wasze bajtle nojbarzi. Dyć ajerkuchy to po naszymu naleśniki. 

Bioły syr, to nic inkszego, jak biały ser, czyli twaróg. Idzie tyz, ale tak niy do końca pedzieć syr bioły na ser homogenizowany albo białe sery do smarowania (ale niye topione, ło nich bydzie niyskorzi). Kyjza mo pora zortów. Znom mocka ludzi, co som gupcy za hauskyjzom, a więc serem domowym i sami sie go robiom, a niy kupujom we sklepach.

Jo mu niy jest rod, bo łon fest śmierdzi. Moja roz casu narychtuwała hauskyjza, ale my jom ani niy zjedli. Wyciepli my ta hauskyjza zaniym boła fertich, bo juz niy szło szczimać jak woniała, a łokno durś boło łotwarte do mola. Tak po prowdzie to niywiela pomogło, bo potym jesce bez tydziyń nom łachy śmierdziały i jak my kaj szli, to kożdy sie dziwnie na nos paczoł, a ino pociongoł nosym. Z kyjzów mocie jesce śmirkyjza, czyli ser do smarowania lub też ser topiony nazywany w moich młodych czasach asfaltem. Cy teraz modzi tyz tak godajom - tego niy wiym. 

A na koniec musa pedzieć, co Ślonzoki niy majom ekstra miana na coroz popularniejsze sery pleśniowe (syry, niy kyjza), ftorych zortów momy chyba ze tysionc z roztomajtymi kolorami pleśni. Cza bydzie w końcu coś wymyśleć.

Ocena: 5,00
Liczba ocen: 1
Oceń ten wpis

Komentarze

Nikt jeszcze nie komentował tego artykułu, dodaj pierwszy komentarz.

Partnerzy